[فن شناسی وآسیب شناسی آجرهای معبد" تپتی آهار" در هفت‪تپه خوزستان]

آجر قدیمی ترین ماده مصنوعی ساخت بشراست که در حال حاضر نیز از آن استفاده می شود. تمدن عیلام یکی از بزرگترین تمدن های شناخته شده کهن ایران باستان است (حدود4000 سال پیش). این تمدن با ایجاد بناهای عظیمی از آجر، اسناد و مدارک مهمی از نظر شناخت تکنولوژی آن زمان برای آیندگان بر جای گذاشته‪است. در این رساله تلاش شده تا با مطالعه بر روی آجرهای یکی از آرامگاه های سلاطین عیلامی در سایت جهانی هفت‪تپه، به نام "تپتی آهار"، بتوان برگی هر چند اندک از چگونگی ساخت آجر در آن زمان را آشکار کرد. در حال حاضر آجرهای آرامگاه تپتی آهار دچار آسیب‪های فراوانی همچون ورقه ورقه‪شدگی، پودرشدگی و شوره‪زدگی و در نهایت هوازدگی آجرها شده‪است. گمان بر آن بوده، آسیب‪های وارده بیشتر به دلیل ضعف تکنیکی آجرها است. بنابراین تصمیم برآن شد در مورد دلیل و منشا این آسیب‪ها مطالعات علمی صورت گیرد. نتایج به‪دست آمده مبتنی بر تجزیه و تحلیل داده‪های حاصل از آنالیزهای دستگاهی مانند تفرق پرتو ایکس(xrd)، فلوئورسانس پرتو ایکس(xrf) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem-edx) و همچنین آزمایش‪های حرارتی (بازپخت در کوره) است. نتایج به دست آمده نشان می‪دهد آجرهای آرامگاه تپتی آهار از نظر تکنیک ساخت، مرغوب بوده تا جایی که می‪توان گفت به استانداردهای کنونی آجر نزدیک هستند. با بررسی‪های منشا آسیب‪های مختلف، سهم بیشترین آسیب از نظر درجه اهمیت مختص به رطوبت ناشی از آبهای زیر زمینی در بنا است. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬